منشور حقوق شهروندی
نظر به ضرورت توجه به رعایت حقوق شهروندی وهمچنین اهمیت ولزوم توجه جدی به حقوق احاد جامعه وتکالیف مسئولین ومدیران دستگاههای اجرایی در رعایت این حقوق واستیفای آن برای تمامی شهروندان ، خلاصه منشور حقوق شهروندی که بیست و نهم آذرماه ۱۳۹۵ در همایش قانون اساسی و حقوق ملت با حضور رئیس جمهوری و جمع زیادی از وکلا، حقوق دانان و اساتید و کارشناسان رونمایی و به امضای دکتر روحانی رسید به شرح زیر است:
منشور حقوق شهروندی
این منشور با هدف استیفا و ارتقای حقوق شهروندی و به منظور تدوین «برنامه و خط مشی دولت » ، موضوع اصل ۱۳۴ قانون اساسی، تنظیم شده و شامل مجموعه ای از حقوق شهروندی است که یا در منابع نظام حقوقی ایران شناسایی شده اند و یا دولت برای شناسایی، ایجاد، تحقق و اجرای آن ها از طریق اصلاح و توسعه نظام حقوقی و تدوین و پیگیری تصویب لوایح قانونی یا هرگونه تدبیر یا اقدام قانونی لازم تلاش جدی و فراگیر خود را معمول خواهد داشت. برای دستیابی به این هدف همکاری سایر قوا و نهادها و مشارکت مردم، تشکل ها، اتحادیه های صنفی، سازمان های مردم نهاد و بخش خصوصی ضروری است.
مواد مختلف این منشور باید در هماهنگی و سازگاری با یکدیگر و در چارچوب نظام حقوقی موجود تفسیر و اجرا شود و نباید موجب کاهش حقوق شهروندان ایرانی و حقوق اتباع سایر کشورها که در قوانین و یا تعهدات بین المللی کشور شناسایی شده است، گردد.
الف- حق حیات، سلامت و کیفیت زندگی
ب- حق کرامت و برابری انسانی
پ- حق آزادی و امنیت شهروندی
ت- حق مشارکت در تعیین سرنوشت
ث- حق اداره شایسته و حسن تدبیر
ج- حق آزادی اندیشه و بیان
چ- حق دسترسی به اطلاعات
ح- حق دسترسی به فضای مجازی
خ- حق حریم خصوصی
د- حق تشکل، تجمع و راهپیمایی
ذ- حق تابعیت، اقامت وآزادی رفت وآمد
ر- حق تشکیل و برخورداری از خانواده
ز- حق برخورداری از دادخواهی عادلانه
ژ- حق اقتصاد شفاف و رقابتی
س- حق مسکن
ش- حق مالکیت
ص- حق اشتغال و کار شایسته
ض- حق رفاه و تأمین اجتماعی
ط- حق دسترسی و مشارکت فرهنگی
ظ- حق آموزش و پژوهش
ع- حق محیط زیست سالم و توسعه پایدار
غ- حق صلح، امنیت و اقتدار ملی
سازوکار اجرا و نظارت بر حسن اجرای حقوق شهروندی
۱. رئیس جمهور برای نظارت، هماهنگی و پیگیری اجرای مناسب تعهدات دولت در این منشور، دستیار ویژه ای را تعیین می نماید. پیشنهاد برنامه و خط مشی مربوط به اجرای کامل منشور حقوق شهروندی از جمله مسئولیت های دستیار ویژه است.
۲. دستگاه های اجرایی تابع قوه مجریه موظف اند با هماهنگی دستیار ویژه در حدود صلاحیت های قانونی خود، با جلب مشارکت مردم، تشکل ها، سازمان های مردم نهاد و بخش خصوصی، ضمن جمع بندی و مدون سازی حقوق و آزادی های مندرج در قانون اساسی و قوانین عادی، در حوزه مسئولیت ها و اختیارات خود و شناسایی موارد نقض حقوق شهروندی، تدابیر و اقدامات قانونی لازم را برای تحقق این حقوق به ویژه از طریق تدوین و اجرای برنامه اصلاح و توسعه نظام حقوقی، آموزش، اطلاع رسانی و ظرفیت سازی و تقویت مفاهمه، گفتگو و تعامل در حوزه عمومی انجام دهند.
۳. دستگاه های تابع قوه مجریه موظف اند برنامه اصلاح و توسعه نظام حقوقی مربوط به خود را ظرف مدت شش ماه از انتشار این منشور تهیه و در اختیار دستیار ویژه ریاست جمهوری قرار دهند و هرسال گزارش ادواری پیشرفت ها، چالش ها، موانع و راه حل های پیشنهادی برای ارتقاء و اجرای حقوق شهروندی را در حوزه مسئولیت خود ارائه و از طریق اصلاحات نهادی و ساختاری، برای تحقق حقوق شهروندی مندرج در این منشور اقدام کنند.
۴. وزارتخانه های آموزش وپرورش، علوم، تحقیقات و فن آوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای آشنایی هرچه بیشتر دانش آموزان و دانشجویان با آموزه های حقوق شهروندی، ترتیبات لازم را اتخاذ می نمایند.
۵. رئیس جمهور هرساله گزارش پیشرفت ها و راه کارهای رفع موانع تحقق حقوق شهروندی را به ملت ارائه و در صورت نیاز، منشور را روزآمد می کند.
لازم است کلیه مفاد مندرج در منشور فوق با توجه به وظایف ذاتی ورعایت کرامت انسانی افراد جامعه سرلوحه اقدامات دستگاه متبوع قرار گرفته تا مردم نسبت به حقوق خود بیشتر آشنا گردند